23 grudnia 1991 roku, Jan Olszewski został premierem Polski po burzliwym procesie negocjacji i zmagań politycznych.
Ten rząd, powołany przez nowo wybrany Sejm po pierwszych wolnych wyborach w Polsce od II wojny światowej, stanowił kluczowy moment w postkomunistycznej transformacji kraju.
Pomimo początkowych wyzwań, Olszewskiemu udało się utworzyć koalicję z czterema partiami, wspieranymi przez Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) i Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, ale jego rząd został zbudowany na kruchym fundamencie, a napięcia narastały od samego początku.
PRZECZYTAJ TAKŻE: Polski operator kolejowy uruchamia nowe trasy krajowe i międzynarodowe
Nominacja Olszewskiego: walki polityczne i wczesne napięcia
Nominacja Olszewskiego poprzedzona była serią niepowodzeń politycznych. Po nieudanych próbach prezydenta Lecha Wałęsy, aby mianować innych kandydatów, w tym Bronisława Geremka i nadal premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego, Olszewski został mianowany 5 grudnia 1991 roku.
Chociaż początkowo nie udało mu się zapewnić stabilnej koalicji, ostatecznie uzyskał wystarczające poparcie, aby utworzyć rząd 23 grudnia. Jednak szybko pojawiły się wewnętrzne niezgody, szczególnie z Jarosławem Kaczyńskim, liderem partii z największą liczbą ministrów w rządzie, co doprowadziło do napięć osobistych i politycznych, które później przyczyniły się do upadku rządu.
23 grudnia 1991r. śp. Jan Olszewski uzyskał od Sejmu RP (pierwszego wybranego w wolnych wyborach po II wojnie światowej) wotum zaufania dla swego gabinetu.
Wielki polski patriota, niezłomny bojownik o najważniejsze wartości – świeć Panie nad jego duszą 🙏 pic.twitter.com/EQaKWjaZIE
— Wolni Polacy (@PolacyWolni) December 23, 2024
Nawigacja w polityce zagranicznej: zwrot Olszewskiego w stronę NATO i integracji z Zachodem
Jednym z poważnych wyzwań, z jakimi musiał się zmierzyć rząd Olszewskiego, było nawigowanie w polityce zagranicznej Polski w szybko zmieniającym się środowisku międzynarodowym. Upadek Związku Radzieckiego w grudniu 1991 roku, otworzył Polsce drzwi do zacieśnienia więzi z Zachodem.
Gabinet Olszewskiego przesunął swoje zainteresowanie na integrację z NATO, czyniąc ją strategicznym priorytetem dla polityki obronnej Polski, i przyspieszył negocjacje w sprawie usunięcia rosyjskich sił zbrojnych z kraju. Kroki te stanowiły punkt zwrotny w postkomunistycznej polityce zagranicznej Polski, zbliżając kraj do instytucji zachodnich.
PRZECZYTAJ TAKŻE NA PL.SPORTEN.COM – Aleksander Śliwka z pierwszym trofeum w Japonii. Ważny triumf Suntory Sunbirds
Reformy gospodarcze i konflikty polityczne: upadek rządu Olszewskiego
W kraju, rząd Olszewskiego przyjął inne podejście do reform gospodarczych, szczególnie w odniesieniu do prywatyzacji. Podczas gdy poprzednie rządy agresywnie dążyły do prywatyzacji, gabinet Olszewskiego spowolnił ten proces, decydując się zamiast tego na wsparcie sektora rolnego poprzez gwarancje cen minimalnych i dopłaty do paliw.
Ta zmiana polityki spowodowała napięcia z frakcjami liberalnymi w parlamencie, które naciskały na bardziej rynkowe podejście. Ponadto narastające konflikty z prezydentem Wałęsą, zwłaszcza w kwestiach polityki zagranicznej, pogłębiły podział polityczny.
Najpoważniejszy konflikt rządu z Wałęsą miał miejsce w maju 1992 roku, kiedy Olszewski sprzeciwił się kontrowersyjnej klauzuli w traktacie o przyjaźni polsko-rosyjskiej. Klauzula ta miałaby pozwolić na przekazanie rosyjskich baz wojskowych wspólnym przedsięwzięciom polsko-rosyjskim.
Sprzeciw Olszewskiego wywołał bezpośrednią konfrontację z prezydentem, który później zmienił traktat po rozmowach z prezydentem Rosji Borysem Jelcynem. Ten spór, wraz z innymi wewnętrznymi nieporozumieniami, doprowadził do upadku rządu Olszewskiego 11 lipca 1992 roku i mianowania Waldemara Pawlaka nowym premierem, kończąc krótki, ale znaczący rozdział w demokratycznej transformacji Polski.
PRZECZYTAJ NA F7SPORT.PL – Liverpool chce pozyskać wschodzącą gwiazdę Premier League
„Noc teczek”, czyli kulisy obalenia rządu Jana Olszewskiego
W nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku Sejm przegłosował wotum nieufności wobec rządu Jana Olszewskiego. Wtedy upadł pierwszy po II wojnie światowej rząd wyłoniony przez Sejm po całkowicie wolnych wyborach.
Strach przed „teczkami” stał się jedną z przyczyn odwołania pod osłoną nocy rządu premiera Olszewskiego. Dużą rolę odegrał w tej sprawie ówczesny prezydent Lech Wałęsa. Dopiero 25 lat po „nocnej zmianie” IPN potwierdził, że Wałęsa był tajnym współpracownikiem SB o pseudonimie „Bolek”.
Za wotum nieufności głosowało 273 posłów przy 119 przeciw i 33 wstrzymujących się.
