Udomowienie zwierząt było niesamowitym wyczynem, który zmienił relacje między ludźmi a światem przyrody.
I podczas gdy szpic miniaturowy w niczym nie przypomina wilka, skaczący koń pełnej krwi nie przypomina dzikiego kucyka, a brzuchata świnia w niczym nie przypomina czarnego dzika, „domowe” koty domowe wyglądają prawie dokładnie jak dzikie koty.
Dzieje się tak dlatego, że koty udomowiły się – nie poprzez formę, ale przez funkcję, a badania pokazują, że przodkowie żbików mają zasadniczo tę samą genetykę, co obecnie koty domowe.
Dwie linie kotów – żbik europejski (felis silvestris silvestris) i żbik afrykański (felis silvestris lybica) – są samotnymi łowcami, którym brakuje silnej hierarchii społecznej, co na początku uczyniłoby z nich kiepskich kandydatów do udomowienia przez ludzi.
To sam kot przybył, aby zdobyć terytorium wokół domów starożytnego rolnika lub nabrzeża starożytnego żeglarza. Przyciągnęła ich obfitość zdobyczy w postaci gryzoni, co spowodowało, że ich gatunek i nasz stały się nierozerwalnie związane.
Badanie z 2017 r. dotyczyło genetyki ponad 200 kotów ze wszystkich pięciu dzikich podgatunków, a także szczątków kotów z Rumunii z epoki kamienia łupanego, a nawet mumii kotów egipskich i wykazało, że m.in. żbik na Bliskim Wschodzie w 4400 r. p.n.e. i w Afryce Północnej około 1500 r. p.n.e. dał początek kotu domowemu, prawdopodobnie dlatego, że to właśnie tutaj pojawiły się najwcześniejsze cywilizacje rolnicze.
Mimo to koty istniały niezmienione przez tysiące lat – zasadniczo do średniowiecza, zanim selektywna hodowla, typowa czynność udomowienia, zaczęła prowadzić do powstania bardziej unikalnych typów kotów.
„Myślę, że nie było potrzeby poddawania kotów takiemu procesowi selekcji, ponieważ nie było potrzeby ich zmiany” – powiedziała genetyk ewolucyjny i współautorka badania Eva-Maria Geigl w National Geographic. „Koty były idealne, takie jakie były”.
Czytaj: Ten mężczyzna sprzedał wszystko i ruszył w podróż z kotem
Zamiast łączyć hierarchie społeczne i rozmnażać się selektywnie, jak ludzie z wilkami – koty po prostu istniały blisko ludzi, nigdy w pełni nie wchodząc w procesy społeczne.
Kot pręgowany
Pierwsze geny kota domowego, które zidentyfikowali naukowcy, to plamy na pręgowanym kocie – pierwszym prawdziwie udomowionym, jeśli można użyć takiego słowa, kocie domowym.
Pręgowane koty zostały znalezione w europejskim zestawie genów żbików przed 6500 lat p.n.e. i tam przebywały przez 3000 lat, zanim pojawiły się w profilu genetycznym Bliskiego Wschodu.
Czytaj: Najbardziej tajemniczy i oszałamiający park z kotami w roli głównej
Koty pręgowane wyewoluowały swoje charakterystyczne plamy w Imperium Osmańskim w 1300 roku n.e. i dopiero w XVIII wieku wzór pręgowany zaczął być kojarzony społecznie z udomowieniem.
Dopiero w XIX wieku, tysiące lat po dywersyfikacji psów, Europejczycy zaczęli wybierać pewne cechy do wspólnego rozmnażania kotów, co doprowadziło do powstania kota rosyjskiego niebieskiego, być może około 1875 r., i Maine Coona w tym samym czasie.
Chociaż koty nie są prawdziwie domowe, są cenioną częścią naszego życia i istnieją w 74 milionach domów w samych Stanach Zjednoczonych. Brak selektywnej hodowli oznacza, że w większości przypadków genetyczna podatność na choroby, typowa dla hiper-wyspecjalizowanych ras psów, jest w większości nieobecna u kotów i nierzadko zdarza się, że żyją powyżej 20 lat.
johannesfloe.com – Art to remember
