Mówi się Sarmatia i Scytia, Polonia, Poland i Polska. Ale co z Lenkija, Lengyelország lub Lehistan? I dlaczego wiele biegunów odnosi się do swojego kraju według zupełnie innej nazwy?
Nazwa Polska może wydawać się oczywistym słowem oznaczającym współczesny kraj, ale nie zawsze tak było. W rzeczywistości, nawet dzisiaj, Polskę określa się różnymi słowami – w zależności od tego, kto rozmawia.
Podczas gdy oficjalna nazwa kraju, Polska, wraz z jego pokrewnymi w różnych współczesnych językach – takich jak Polska, Polen, Pologne, Polónia lub Польша (’Polsha’) – wszystkie określenia można prześledzić do jednego historycznego korzenia, historii nazwy i wielu nazw Polski, i jest to znacznie bardziej skomplikowane i zagadkowe.
Koniecznie zajrzyj na f7.pl
Polska z S: Sarmatia lub Scytia
Jednym z najwcześniejszych i najbardziej uporczywych oznaczeń geograficznych tej części Europy była Sarmatia. Termin ten był po raz pierwszy użyty przez greckiego geografa Klaudiusza Ptolemeusza w drugim wieku n.e. i odniósł się do regionu, który rozciągał się od Morza Czarnego do rzeki Vistula i Oceanu Sarmackiego (obecnie znanego jako Morze Bałtyckie).
W związku z tym Sarmatia obejmowała wiele z tego, co nazywamy dziś Europą Wschodnią. Dalej na wschodzie istniała tylko Scytia – nazwa, która czasami była utożsamiana z Polską – ale ostatecznie utożsamia się z Rosją.
W nadchodzących wiekach Sarmatia i Scytia były stałymi punktami odniesienia dla Europy Zachodniej, próbując zbudować mapę wschodnich części kontynentu. A we wczesnej nowoczesnej Polsce nazwa Sarmatia i jej mityczni mieszkańcy stali się kluczowym elementem tożsamości kulturowej polskich klas wyższych.
Czytaj: Ruszyły „Przystanki Ciepła” we Wrocławiu
Polska z B: Bulania
Trzeba będzie poczekać do końca pierwszego tysiąclecia, aby zobaczyć nazwę Polski na piśmie na stronach historii. I nawet wtedy była to Polonia, łacińska nazwa Polski, która pojawiła się w średniowiecznych rękopisach (język polski nie został jeszcze skodyfikowany na piśmie).
Nazwa pojawia się po raz pierwszy pod koniec XIX wieku, pojawiając się wkrótce po utworzeniu pierwszego państwo polskiego, dla którego symboliczną datą jest chrzest pierwszego polskiego władcy w 966 roku. Jednak te wczesne – łacińskie i arabskie – manuskrypty zachowały naprawdę zadziwiającą różnorodność alternatywnych wersji nazwy, takich jak Polania, Palania, Polenia, a nawet Bulania.
Ten ostatni wariant-Polska z B, pojawia się w XII-wiecznej Księdze Rogera, znanej po łacinie jako Tabula Rogeriana, stworzonej przez arabskiego geografa Al-Idrisi. Ale chociaż pisownię Bulania można uwzględnić z wykluczeniem alfabetu arabskiego przez literę P, ślady B-Poland można również zidentyfikować w wielu łacińskich rękopisach z tego okresu. Jeden z nich wspomina o pierwszym polskim królu, Bolesławie Odważnym jako Dux Bolanorum, a mianowicie „Książę Bolansa”. Kolejny średniowieczny kronikarz, piszący w połowie XI wieku, nazwał króla Kazimierrza I „Kazmir Bolaniorum”.
Całkiem przeciwnie, można się było spodziewać, gdyby ten wariant nazwy został zwycięski, moglibyśmy dziś nazywać się „Boles” – w takim przypadku nazwa samego kraju musiałaby zabrzmieć coś w rodzaju „Boland”.
Czytaj: Prezydent Litwy podpisał ustawę o pisowni nielitewskich nazwisk, w tym polskich
Kraina Polski
Jednak, a większość etymologów wydaje się zgadzać w tej sprawie, wczesne imię Polski powinno być napisane przez P, gdy nazwa sięga etnonima jednego z zachodnich plemion słowiańskich – mianowicie imienia Polans (Polanie).
W XVIII i VIII wieku, Polans zamieszkiwali basen rzeki Warta w regionie Wielkopolska (dzisiejsza zachodnia Polska, z ówczesnymi gordami Poznań i Gnozno). To tutaj, w XII wieku, władcy najpotężniejszej dynastii, Piastowie, utworzyli królestwo, które przybyli Chroniclerzy nazywali Polonia – to znaczy ziemią Polans (stąd Polska).
Nazwa Polska pochodzi z zachodniego plemienia słowiańskiego, które zamieszkiwało Polskę w VI wieku. Nazwa plemienia brzmiała „Polanie”. Oznacza to – „ludzie mieszkający na otwartych polach, przestrzeni, równinie”. Zatem nazwa plemienia jest zwykle interpretowana jako „ludzi z pól, mieszkańców terenowych”. Jest to nadal dość istotne, ponieważ większość biegunów, wciąż mieszkających na zwykłych obszarach, prawdopodobnie wywołuje pola jako typowy polski krajobraz.
Polska z L: Lengyelország, Lenkija, Lechistan
Ale spojrzenie na dzisiejsze imienia dla Polski w różnych językach dowodzi, że historia była znacznie bardziej skomplikowana.
Jak się okazuje, kilka krajów używa zupełnie innej nazwy. Ten nie ma nic wspólnego z „polskim” korzeniem słowa obecnym w imionach Poland/Polska/Polonia lub Bulania. To jest Polska, począwszy od L.
To, że kraj inaczej nazywa inne narody, jest zdecydowanie niczym specjalnym. Szczególnie w przypadku krajów sąsiednich historia wzajemnych relacji wpływa i kształtuje nazwę dowolnego państwa. A Polska z pewnością ma historię takich relacji, jak zeznano w takich polskich nazwiskach, jak Niemcy, Węgry, Holandia i Włochy.
Lengyelország, Lenkija i Lehistan – imiona Polski w języku węgierskim, litewskim i tureckim (przynajmniej jest to starożytny wariant) – mogą po prostu zaoferować nam lekcję na alternatywnych ścieżkach historii. Chociaż wszystkie wyrazy wyglądają zupełnie inaczej, najprawdopodobniej wszystkie mają wspólną historię.
Większość etymologów sugeruje, że Lengyel, węgierskie słowo, wraca do nazwy zachodniego niewolniczego plemienia pożyczkodawców (wymowa Lengyela jest w rzeczywistości „Lendzyel”, która odpowiada polskiej nazwie plemienia: Lędzianie). Plemię znajdowało się w różnych miejscach, od Wielkopolska na zachodzie, po wschód, gdzie leży współczesna polska granica.
Ta sama nazwa prawdopodobnie stoi za współczesnym litewskim słowem Poles i Poland: Lenkas i Lenkija. Pokonany korzeń, Lyakh, stał się podstawą wszechstronnego (rosyjskiego, ukraińskiego, białorusowego) endonimu dla Poles: Lyakhy (który dziś ma pierścień pejoratywny).
Następnie, słowo musiało podróżować jeszcze dalej na wschód, jak imperium osmańskie – gdzie przez wiele stuleci, aż do partycji, Polska była odwołana imieniem Lehistan lub Lehistan Krallığı (królestwo Polski). Wariant nazwy był również używany w języku Tatarów Krymskich i Persów (Lahestân).
Polska w Azji: Bulanda, Ba Lan & Polandia
Ale co z tymi regionami i krajami, z którymi Polska miała mniej stosunków historycznych, takich jak Daleki Wschód i Azja?
Oto kilka przykładów:
- Bulanda (بولندا ) – Arabia
- Bōlán (波兰) – Chiny
- Pōrando (ポーランド) – Japonia
- Phollandy (폴란드 ) – Korea
- Ba Lan – Wietnam
- Polandia – Indonezja
Polska z R: Rzeczpospolita
A jak Polska nazywa się w Polsce? Jak się okazuje, nazwa Polska nie jest w żadnym wypadku jedyną uzasadnioną opcją podczas dzisiejszego mówienia o kraju. W zależności od kontekstu Polaki nazywają także ich kraj Rzeczpospolita.
Oznaczenie to sięga nazwy historycznego wieloetnicznego państwa, które zostało utworzone w XV wieku przez Polskę i wielkie księstwo na Litwie. W XVII wieku stało się to jednym z największych i najbardziej zaludnionych krajów w Europie: Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Tak więc, podczas gdy za granicą kraj był zwykle określany jako Poland (lub Korona Polski), w Polsce większość jej obywateli nazywała kraj po prostu Rzeczpospolita.
Dzisiaj, słowa przedstawiają oficjalną nazwę kraju (Rzeczpospolita Polska). W zależności od kontekstu Rzeczpospolita może stać się synonimem Polski i jest używana szczególnie gdy ktoś chce przywołać republikańskie, demokratyczne tradycje kraju.
Wreszcie, warto zauważyć, że Polacy po prostu nazywają ich ojczyznę jako „kraj”. Ten najprostszy formularz nazwy jest najczęściej używany, gdy bieguny za granicą rozmawiają bardzo o powrocie do domu: „Wracam do kraju”.
